Vatan Partisi, 15 Şubat 2015 tarihinde Milli Hükümet için Birlik ismiyle toplanan İşçi Partisi Olağanüstü Kurultayında partinin adının değiştirilmesiyle, kurultay programında belirttiği şekliyle halkçıları, milliyetçileri ve sosyalistleri bir araya getirmek ve birleştirmek amacıyla kurulan partidir.
Amblemi, başak tanelerinin kucakladığı çoban yıldızıdır. Buğday başakları vatan ve emeği, çoban yıldızı ise bilimin yol göstericiliğini ve öncü partiyi simgeler. Parti, taban olarak emperyalizme karşı geniş bir cepheyi hedefler. Kendisini Türkiye işçi sınıfının, köylülerin, esnaf ve zanaatkarların, kamu çalışanlarının, fikir emekçilerinin, milli sanayici ve tüccarlarının ortak milli iktidarı için mücadele eden öncü parti olarak tanımlar.
Gençlik kolları Öncü Gençlik, kadın kolları ise Öncü Kadın olarak isimlendirilmektedir. Partinin ayrıca kendine bağlı USMER isminde bir stratejik araştırma merkezi bulunmaktadır.
Vatan Partisi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Anayasa Tasarısı olarak sunduğu 13 Eylül 1920 tarihli Halkçılık Programı’nda ve TBMM’nin 17 Kasım 1920 günü kararlaştırdığı Halkçılık Beyannamesi’nde saptanan temel programın bugün de geçerli olduğunu ilan eder.